Bilim insanları, bilyeye benzer bu cisimlerin yakın zamanda bir meteor çarpmasıyla oluşabileceğini düşünüyor.
Çin’in Yutu-2 keşif aracı, Ay’ın uzak tarafında bilyeye benzer camdan küreler tespit etti. Araştırmacılar, Ay’ın yüzeyinde bulunan ve oldukça yakın zamanda oluşan bu cisimlerin türünün ilk örneği olduğunu söylüyor. Bilim insanları bu kürelerin kesin kökenlerini tam olarak bilmiyorlar, ancak küçük kürelerin, Ay’ın volkanik bir patlama sırasında veya bir göktaşı ile yüksek hızlı bir çarpışmadan sonra ortaya çıkmış olabileceğini düşünüyorlar.
Daha öncelerde mikrotektit olarak da bilinen cam küreler, Dünya’da göktaşının çarptığı bölgelerin çevresinde bulunmuştu. Bir göktaşı çarptığında, gezegen kabuğu parçaları havaya fırlar ve burada bulunan erimiş silikat mineralleri birleşerek çevredeki araziye kırıntı gibi serpilen küçük cam küreleri oluşturur. Ancak çapı 15 ila 25 mm olan yeni keşfedilen mikrotektitler, Dünya’da bulunanlardan daha büyük boyutta. Bununla birlikte, Apollo 16 astronotlarının Ay’ın yakın tarafındaki bir çarpma kraterinin yakınında buldukları, en büyüğünün çapı 40 mm olan cam parçalarından daha küçükler.
Yutu-2 tarafından keşfedilen mikrotektitler, çarpma kraterlerinin yakınında da bulundu ve bu, araştırmacıları bir meteor çarpışmasının hemen ardından eriyen ve yeniden şekillenen, anortoz adı verilen feldispat bakımından zengin magmatik bir kayadan oluşan küçük kürelerin olduğunu düşündürdü. Sun Yat-sen Üniversitesi’nde gezegen jeologu olan Zhiyong Xiao, Ay’daki makro boyutlu yarı saydam cam küreciklerin ilk keşfinin, Ay anortozitlerinin ışığı kabul eden iyi kalitede camlar üretmek için mükemmel hammaddeler olduğunu söyledi. Ayrıca bu cisimlerin Ay’daki varlıklarının, diğer gezegen cisimlerindeki çarpma olaylarının da tektit benzeri çarpma camları oluşturabileceğini gösterdiğini belirtti.
Bu bilyeye benzer küreleri toplamak ve bunların bileşimini ve yaşlarını incelemek, bilim insanlarının Ay’ın etki tarihini anlamalarına yardımcı olabilir ve Ay yüzeyindeki potansiyel yapı malzemeleri hakkında faydalı bilgiler sağlayabilir.
Yutu-2 keşif aracı, Ay’ın uzak tarafına ilk yumuşak inişini başarıyla tamamladıktan sonra Ocak 2019’da Çin’in Chang’e 4 aya iniş aracından fırlatıldı. Ay’ın 186 kilometre Von Kármán kraterinde yuvarlanan araç, Ay yüzeyinin altında ayrıntılı bir tarama yaptı. Daha fazla Ay camı olduğuna inanılan gizemli bir “jel benzeri” madde tespit etti. Chang’e 4, Çin’in Ay’a gerçekleştirdiği dördüncü ve Ay yüzeyine iniş için ikinci görevidir. Çin ayrıca geçen yıl Mars’a Zhurong gezicisini indirdi ve şu anda 2022’nin sonunda tamamlanması planlanan Tiangong uzay istasyonunu inşa ediyor. Çin ayrıca 2029 yılına kadar ayın güney kutbunda bir ay araştırma istasyonu kuracağını açıkladı.
