Çevre başkentleri birbirine bağlama hayalini gerçekleştirmeye çalışan İspanya, Avrupa Birliği desteğiyle yeni demiryolu hatları açmaya devam ediyor.
Avrupa yüksek hızlı tren yolculuğu düşünüldüğünde gezginler için akla ilk olarak Fransa’nın ikonik Trains a Grande Vitesse (TGV) veya Almanya’nın yüksek hızlı treni ICE gelir. Bununla birlikte, İtalya’yı ziyaret edenler ise Frecciargento (Trenitalia) veya güçlü rakibi Italo’nun çarpıcı kırmızı trenleriyle karşılaşırlar. Ancak Avrupa’nın en uzun yüksek hızlı demiryolları ağı İtalya’da, Almanya’da ve hatta Fransa’da değil. Bu unvan, son 30 yılda Madrid’den yayılan yeni demiryollarına milyarlarca euro yatırımı sayesinde İspanya’nın elinde bulunuyor.
Bu demiryolu ağı, 3.567 kilometre ile son 10 yılda Çin’de inşa edilen ağların %10’undan daha az olmasına rağmen, dünyanın en uzun ikinci yüksek hızlı demiryolu ağıdır. İspanya’da yeni yüksek hızlı demiryollarının inşası, özellikle 2008 küresel mali krizinden sonra, değişken ulusal ve bölgesel politikalar ve son derece iddialı hedefler ile tutarsız kararlar nedeniyle ertelendi. Ancak İspanya, Madrid ile bölgesel başkentleri arasında hızlı bağlantılar sağlama hayalini gerçekleştirmeye çalışırken, Avrupa Birliği’nin önemli desteği sayesinde yeni demiryolu bölümleri açılmaya devam ediyor.
1992’de açılan Madrid’in Atocha terminali ile Sevilla arasındaki ilk güzergahtan bu yana, bu iddialı ray ağının kolları güneyde Malaga ve Granada’ya, doğu kıyısında Valencia, Alicante ve Barselona’ya ve 2022’de tamamlanması planlanan uzak kuzeybatı Galiçya eyaletindeki Santiago de Compostela, Vigo ve A Coruna’ya kadar ulaştı. Yüksek hızlı trenler ayrıca tarihi Segovia ve Valladolid şehirleri üzerinden ülkenin batı bölgesinde yer alan Leon’a kadar gidiyor ve sonunda Asturias ve Bask şehirleri Vitoria, Bilbao ve San Sebastian’a kadar uzanacak. Ayrıca Barselona’ya giden güzergahın içine Sevilla ve Malaga da dahil edildiğinde, 700 milyon dolarlık bir yatırımın parçası olarak 2022’de hizmete sunulacak.
Şimdiye kadar tüm yerli yüksek hızlı trenler, AVE (Alta Velocidad Espana) markası altında devlete ait Renfe tarafından işletiliyordu. AVE, Madrid ile Barselona arasında Avrupa’nın en yoğun kısa mesafeli hava yolu şirketi olmaya devam etti. Ayrıca AVE’nin uçakların yanı sıra demiryolu, ekspres otobüsler ve özel arabalar gibi zorlu rakipleri de var. Öyle ki İspanya’nın yakıt fiyatları Avrupa standartlarına göre düşük olduğundan, 2019’da iki büyük şehri arasında yaklaşık dört milyon araba yolculuğu yapıldı.
Bununla birlikte, demiryolu uzmanı Mark Smith de Renfe’in Avrupa’nın en nitelikli yüksek hızlı trenlerinden bazılarını işlettiğini söyledi. AVE ile yolculuğun Madrid’den Barselona’ya sadece iki buçuk saat sürdüğünü belirten Smith, trenin neredeyse uçak yolculuğu kadar hızlı olduğu için demiryolunun pazara hakim olmasını beklediğini dile getirdi. Öyle ki AVE trenlerinin diğerleriyle karşılaştırıldığında önemli ölçüde daha yüksek fiyatlara sahip olduğunu, bu nedenle daha az tercih edilme ihtimalinden de söz etti. Ancak 2021’de iki yeni düşük maliyetli, yüksek hızlı demiryolu çalışmalarının başlatılmasıyla birlikte, fiyat değişimi olabileceğini de sözlerine ekledi.
Bununla birlikte, Renfe’in AVLO güzergahı, 23 Haziran’da başlatılarak Madrid ve Barselona arasında günde yaklaşık üç dönüş seferi yapıyor. Dördüncü bir tren seferi, Fransa sınırında bulunan Girona ve Figueres’e uzanıyor. Saatte 330 kilometre yol kat eden trenler, baştan sona ikinci sınıf koltuklarla dahili olarak değiştirilirken, yolcular rezervasyon sırasında ekstra bagaj, daha fazla diz mesafesine sahip koltuklar ve yemek servisi gibi ek özellikler satın alabiliyor. Renfe artık Madrid ve Barselona arasında her yönde 20 tren işletiyor. Bu da kesintisiz trenlerde yalnızca iki saat 30 dakika süren bir yolculuk oluyor.
Ulusal demiryolu operatörü, şu anda AVE ve AVLO hizmetlerinin bir kombinasyonunda günde yaklaşık 16.000 koltuk sunuyor ve pandemi sonrasında talep arttıkça daha da fazla hizmet eklemeyi planlıyor. AVLO, ev sahibi avantajına sahip olmasına rağmen, 10 Mayıs’ta ilk ticari hizmetlerini yürüten başka bir düşük maliyetli operatör olan Ouigo Espana tarafından pazara sunuldu.
İspanya Ulaştırma Bakanı Pedro Saura Garcia, Mayıs ayında Ouigo Espana hizmetlerinin açılışında yaptığı açıklamada, demiryolu taşımacılığının serbestleştirilmesinin rekabeti artıracağını ve daha fazla yolcunun bu ulaşım aracını kullanmak isteyeceğini belirtiyor.
