UNESCO’nun her yıl paylaştığı “Manevi Kültürel Miras” listesinde Türkiye de var.
UNESCO her yıl dünyanın dört bir yanındaki toplulukların gelenekleri, bilgileri, becerileri ve sanatını “Manevi Kültürel Miras” listesinde derleyerek az bilinen kültürlere ışık tutuyor. Seçilen öğeler tarihi anıtlar veya eserler yerine daha çok atalardan miras kalan canlı ifadeler olarak belirleniyor. Hızlı küreselleşme çağında liste, kültürel çeşitliliği tanımaya ve kutlamaya hizmet ediyor, geleneksel yaşam biçimlerinin çağdaş dünya ile nasıl etkileşime girdiğini vurguluyor. Mikronezyalı yolcuların denizcilik becerilerinden kuzey Peru’daki kadınlar tarafından taşınan bin yıllık bir çömlek geleneğine kadar, işte bu yılın listesinde yer alan kültürel miraslar:
Awajún Çömlekçilik Uygulamaları, Peru
Son bin yıldır süren çanak çömlek geleneği, Awajún halkının doğal desenleri taklit eden karmaşık tasarımlar aracılığıyla doğayla bağlantı kurmasının ve özellikle kadınların kendilerini sanat yoluyla ifade etmelerinin bir yolu oluyor. Dukug bilge kadınları, kültürün değerlerini aşılarken becerilerini genç nesillere de öğretmeyi amaçlıyor.
Corpus Christi Festivali, Panama
Burlesque dansçılar, tiyatro toplulukları, drag queenler ve rahipler, Katolik gelenekleri, yerel kültürel gelenekler ve folklorun bir karışımı olan bu şenliği sergilemek için bir araya geliyor. Kostümlü ve maskeli katılımcılar sokaklarda dans ederek birbirlerinin evlerini yiyecek ve içecek için ziyaret ediyor. Çocuklar da kendi maskelerini yaparak ve dans dersleri alarak bu etkinliğe katılım sağlıyor.
Ceebu Jën Mutfak Sanatı, Senegal
Ceebu jën, Senegal’in balıkçı köylerinde annelerin kızlarına miras bıraktığı bir balık ve sebze yemeğidir. Tarifin yanı sıra, yemeğe kültürel pratikler de eşlik ediyor. Örneğin, yemek yiyenler kaseleri sol elleriyle tutmalıdır ve hiçbir pirinç tanesi yere düşemez. Malzemeler de oldukça önem taşır ve aşçılar onları etkinliğin önemine veya misafirlerini ne kadar sevdiklerine göre seçer.
Tbourida Binicilik Performansı, Fas
Biniciler ve atları, sözlü gelenekle yüzyıllardır korunan bu binicilik geleneğinde bir zamanlar eski savaşçılar tarafından kullanılan teknikleri yeniden canlandırıyor. Biniciler tarihi tarzda giyinirken atları da geleneksel tasarımlara sahip el işlemeli dizginler ve eyerler giyerek göz kamaştırıyor.
Namur Uzunbacak Jousting, Belçika
Kökleri 1400’lerin başlarında atılan bir gelenek olan ayaklı mızrak dövüşü, bugün Namur şehrinde önemli bir kültürel totem olmaya devam ediyor. Oyuncular tahta bacakların olduğu kostümler giyerek takımlar halinde birbirlerini yere devirmek için yarışırlar. Tarihsel olarak sadece erkekler tarafından uygulansa da resmi uzun bacaklı mızrak dövüşü derneği 2018’de bu programlamayı kadınlara da açtı.
.
Trüf Mantarı Avı, İtalya
Yer mantarı avcıları, yüzlerce yıldır İtalya’nın kırsal topluluklarının bir parçası olmuş, eşsiz becerileri ve doğal dünya hakkındaki bilgileri ile tanınan, sözlü gelenekler ve masallar yoluyla aktarılıyor. Yer mantarı bulmak başlı başına zor bir iştir ve uzman köpekler bu konuda katılımcılara yardımcı oluyor. Ancak mantarı topraktan güvenli bir şekilde çıkarmak tamamen farklı bir zorluktur ve mantarın ortamını korumak için iklim ve toprak koşulları hakkında derin bilgiler de gerektiriyor.
Hüsn-i Hat Hat, Türkiye
Türk hattatlar, eski yöntem ve araçları kullanarak yazı yazarken geleneksel estetikte mektuplar oluşturmanın yanı sıra, fikirleri aktarmanın bir yolu olarak bu görsel sanatı kullanıyor. Hattatlar, becerilerini genç çıraklara aktararak bu kültürü devam ettiriyor. Hüsn-i Hat günümüzde inanç metinlerinde, cami sanatında ve hamamlarda kullanılıyor.
Bakhshi Performans Sanatı, Özbekistan
Hem çocuklar hem de yetişkinler tarafından sevilen bu sanat, yetenekli hatiplerin aşk, dostluk ve topluluk gibi temalarla yerel halk masalları ve mitlerin eski destansı şiirlerini anlattığı bir sanattır. Enstrümanların eşlik ettiği hikayeler, uzunluklarına rağmen ezber yoluyla icra ediliyor.
.
Durga Puja Hindu Festivali, Hindistan
Bu 10 günlük festival, evrenin koruyucu annesi olarak bilinen Hindu tanrıçası Durga’yı kutluyor. Ondan önceki aylarda insanlar tanrıçayı yontmak için Ganj Nehri’nden kil toplarlar. İlk gün gözlerini boyarlar ve kutlama başlar. Yerel zanaatkarlar sergiler açıyor ve Bengalli davulcular da geleneksel ritimler sergiler. Son gün, Durga’nın heykelleri nehre daldırılır ve bu eve dönüşünü sembolize eder.
Nora Dans Drama, Tayland
500 yıldan daha eski bir dans türü olan Nora, akrobatik hareketler ve hızlı müzikle doludur. Nora sanatçıları, kültürel öneme sahip yerel efsanelerle birlikte Buda’nın hikayelerini anlatıyor. Kostümler inanılmaz derecede süslü, parlak renkli başlıklardan oluşuyor ve ayrıca uzun, kıvrık takma tırnaklar ve boncuklu eşyalar da eşlik ediyor.
Carolinian Yol Bulma ve Kano Yapımı, Mikronezya
Bu yol bulucuların kanoları, yerel kereste ile topluluk üyeleri tarafından inşa ediliyor. Denizde uzun mesafelere dayanabilirler ve yalnızca çevreden gelen sinyaller kullanılarak yönlendirilirler. Tarih boyunca yolcular, topluluklarının Pasifik boyunca adalara yerleşmesine yardımcı oldular. Ancak bugün, kısmen iklim göçü ve çevresel yıkım nedeniyle uygulamaları azalıyor. Bu nedenle UNESCO, bu kültürel mirası “Acil Korunmaya İhtiyacı Var” olarak sınıflandırdı.
