Çip üretiminde yaşanan kriz kıtlık noktasına ulaşmaya başladı. Birçok firma bu yüzden üretime ara vermeye başladı.
Yarı iletken çip üretiminde yaşanan sıkıntılar son tüketicinin televizyondan cep telefonuna, otomobilden oyun konsollarına kadar birçok üründe fiyat artışı ve kıtlıkla yüz yüze gelmesine neden olacak boyuta ulaştı.
Günümüzde kullandığımız birçok elektronik cihazda artık farklı seviyelerdeki çipler kullanılıyor. Bu alandaki kriz koronavirüs süreci yüzünden fabrikalar üretimi durdurduğunda yanlızca tedarikteki bir gecikme olarak karşımıza çıkmıştı. Ancak sürecin devam etmesi ve pandemi ile beraber değişen alışkanlıklar yeni bir talep artışını da beraberinde getirdi. Bu artış yeterince hızlı karşılanmadığı ve arz talep dengesi değiştiği için artık bir krizi de beraberinde getirdi.
Teknoloji ağırlıklı elektrikli araçlara yatırım yapan otomobil üreticileri, TV ve ev bilgisayarı satışlarındaki patlama ve yeni oyun konsolları ve 5G özellikli cep telefonlarının piyasaya sürülmesi talepleri artırdı. Özellikle otomobillerin daha fazla teknolojik araçlar haline gelmesi çiplere olan ihtiyaçlarını da artırdı. Son aylarda Türkiye’de Ford ve Renault üretime belli dönemlerde ara vermeye başladı. Dünyada da Honda İngiltere’deki fabrikasını dört günlüğüne kapatacağını duyurdu. Benzer üretime ara verme haberleri dünyanın dört bir yanındaki otomobil fabrikalarından da gelmeye devam ediyor.
Sorun sadece otomobil üreticilerini değil teknoloji firmalarını da etkiliyor. Örneğin, 2 trilyon dolar değerinde ve yılda 58 milyar dolar harcayan dünyanın en büyük yarı iletken alıcısı olan Apple bile, kıtlık nedeniyle iPhone 12 cep telefonu modelinin piyasaya sürülmesini iki ay ertelemek zorunda kalmıştı.
Ford geçtiğimiz günlerde iki otomobil fabrikasındaki vardiyaları iptal etti ve bu yıl çip kıtlığı nedeniyle karın 2,5 milyar dolara kadar düşebileceğini söyledi. Nissan, Meksika ve ABD’deki fabrikaların üretimini durdurdu.
Geçen ay, stok kıtlığıyla mücadele eden Sony, yarı iletken tedarik sorunu nedeniyle bu yıl yeni PlayStation 5 için satış hedeflerine ulaşamayabileceğini söyledi. Microsoft’un Xbox’ı, tedarik sorunlarının en azından yılın ikinci yarısına kadar devam edeceğini tahmin ettiğini söyledi.
Ancak, yarı iletken krizinin en etkileyici örneği, Apple’dan sonra ürünleri için dünyanın en büyük ikinci yonga alıcısı olan Samsung’dan geldi. Bu haftanın başlarında şirket, dünyanın en büyük ikinci çip üreticisi olmasına rağmen, kıtlık nedeniyle üst düzey akıllı telefonu olan yeni nesil Note modelinin lansmanını ertelemek zorunda kalabileceğini söyledi.
Geçen yıl araç satışları düşerken çip siparişlerini azaltan otomobil üreticileri, pazar toparlanınca yeniden sipariş vermeye çalıştıklarında kendilerini sıranın arkasında buldular. Tüm küresel otomobil endüstrisi yaklaşık 37 milyar dolar değerinde çip satın alıyor, Toyota ve Volkswagen gibi en büyük oyuncuların her biri 4 milyar dolardan fazla harcıyor ve bu da onları yarı iletken tedarikçileri için göreceli olarak düşük bir gelir kaynağı haline getiriyor.
Çip sıkıntısı bir süre daha devam edecek gibi görünüyor. Çip üreticileri yeni fabrikalar için duyurular yapmaya başladı. Ancak bunların faaliyete geçmesi en erken 2 yıl sürecek bir zaman gerekiyor. bu yüzden üreticiler bir yıldan kısa bir süre içinde ikinci kez fiyatlarını önemli ölçüde artırmayı düşünüyor.
Çip krizi devam ederken beklenti ise otomobillerden oyun konsollarına kadar her türlü üründe fiyat artışının yaşanacağı yönünde. En azından önümüzdeki 2 yıl fiyatların önceki yıllara göre daha fazla olacağını söyleyebiliriz.
