Ülkenin en iyi epidemiyologlarından biri, hızlı antijen testlerinin salgının kontrol altına alınmasına nasıl yardımcı olduğunu açıklıyor.
Koronavirüs vakaları geçen yılın sonlarında Avrupa’nın büyük bölümünde ve ABD’de yıkıcı seviyelere yükselirken, bir ülke yaygın testlerin yardımıyla salgını kontrol altına aldı. Ekim ve Kasım aylarında – kısa bir kilitlemeden sonra – Slovakya, popülasyonunun büyük bir yüzdesini birkaç tur kitlesel hızlı antijen testine soktu. Altın standart polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) testlerinin aksine, bu yaklaşım özel laboratuar analizi gerektirmez ve sonuçları günler yerine yaklaşık 15 ila 30 dakika içinde alınabiliyor. (ABD Gıda ve İlaç Dairesi kısa süre önce kullanım için birkaç hızlı COVID testine izin verdi.)
Araştırmacıların Science dergisinde yayınladığı bir rapora göre bir hafta içinde, Slovakya’da iki tur toplu testten geçen bölgelerde COVID yaygınlığı yüzde 58 oranında düştü. Ve ek modelleme, vaka seviyelerinin, toplu test başlamadan önce görülen oranda kontrolsüz büyüme senaryosuna kıyasla tahmini yüzde 70 düştüğünü ortaya çıkardı. Kilitlenme ve sosyal mesafe gibi halk sağlığı önlemlerinin etkileri, vakalardaki düşüşü açıklamak için yeterli değildi – kitle testlerinin önemli bir etkisi olmalıydı. Yaklaşım her yerde işe yaramasa da, bulgular diğer önlemlerle birleştirildiğinde pandemiyle mücadelede önemli bir araç olarak popülasyon çapında hızlı testlerin işe yaradığını gösteriyor.
Scientific American, Slovakya Sağlık Bakanlığı’nda epidemiyolog olan Martin Pavelka ile ülkenin kitlesel test çalışmaları ve bu stratejinin ABD’de ve başka yerlerde uygulanıp uygulanamayacağı hakkında konuştu.
Bu toplu test programı nasıl başladı?
Temelde sadece bir fikirdi. Ancak küçük bir ülke olduğumuz için fikirleri hayata geçirmek çok daha kolay. Bunu tartışan kurumlar var – Slovakya’nın tamamında [bu kararlardan sorumlu] beş epidemiyolog var. Her Perşembe oturuyoruz ve karar veriyoruz. Bütün bunlar iki hafta içinde oldu. Ordudan bunu organize etmesini istedik.
ABD’nin bu yaklaşımı [geniş ölçekte] tekrarlayabileceğini sanmıyorum. Demek istediğim, 300 milyondan fazla nüfusu olan bir ülke ki bu çok fazla. Ancak daha küçük ülkeler için — Estonya, Portekiz’de ve İrlanda gibi – işe yaradığını söyleyebiliriz.
Strateji neden daha büyük ülkeler için işe yaramıyor? Testleri uygulamak için tıbbi uzmanlığa sahip personele ihtiyacınız var mı? Demek istediğim, bir tür evde test yapamaz mısın?
Muazzam bir kampanyaydı. Sanırım bu, onu kopyalamaya çalışan daha büyük ülkelerde bir sınırlama oluyor. Avusturya bunu denedi ve başaramadı. Slovakya’da 40 bin ordu personeli tüm çalışmayı destekledi. Test için Nazofarengeal [derin nazal] bir sürüntü gerekiyor. Ve 20 bin sağlık personelimiz var. Bu yüzden herkese bu uygulamayı gerçekleştirebilmesi için eğitim vermemiz gerekti.
ABD’de halihazırda bazı ev içi testler mevcut. Ancak bunlar çok yaygın değil. Daha yeni kullanılmaya başlandılar. Pazar değişiyor. Sanırım Siemens şu anda Avrupa’da [Almanya ve Avusturya] bir ev testi kitini satışa sundu.
Slovakya’da kitle testi işe yaradı mı?
Politikacılar her şeyi çözeceğini düşündüler. Ve bence çok büyük bir etkisi oldu. Ancak [kitlesel testin ilk turlarından] iki ila üç hafta sonra, tekrar bir vaka artışı yaşadık. Bu beklenen bir durum çünkü müdahale sonsuza kadar devam edemez. Bu tıpkı bir kilitlenme gibidir: Ülkeyi açtığınız an, vakalar artacaktır. Büyük artış Noel’den hemen önceydi. Ocak ayında tüm alıştırmayı tekrarladık ve [bir kez daha] kitle testi yaptık. Bununla ilgili ikinci bir çalışma hazırlıyoruz. Hâlâ verileri analiz etme sürecindeyiz.
Şu anda Slovakya’da sürekli [haftalık] testlerimiz var. İzolasyon yapmayan ve evden çalışmayan tüm sakinlerden haftada en az bir kez test yaptırmaları isteniyor. Bir sertifika alırsınız ve işyerlerine girmek için negatif bir sertifika gerekir. Bankaya, vergi dairesine, postaneye gitmek için de bu sertifikaya ihtiyacınız var. Ve sertifikanın yedi günden eski olmaması gerekiyor.
Şu anda üreme sayımız [bir popülasyonda enfekte bir kişinin ürettiği ortalama vaka sayısı] yaklaşık 0,8’dir, bu nedenle vakalarımız azalıyor. Ve bu, analiz edilen tüm örneklerin neredeyse yüzde 100’ünün B.1.1.7 mutasyonu [Birleşik Krallık’ta ilk kez tanımlanan koronavirüsün bir varyantı] olduğu ve çok daha yüksek bir üreme sayısına sahip olduğu bir durum için geçerli.
Varsa aşılamanın etkisi nedir? Ya diğer müdahaleler?
Aşılama konusunda Avrupa geride kalıyor. [Nisan başı itibariyle], Slovak vatandaşlarının yalnızca yüzde 10’u en az bir atış aldı. Yani, elbette, bir miktar etki olacak. Ama bu tek başına bu kadar düşük bir çoğaltma sayısını açıklayamaz. Kitle testinden [gelen] bir unsur olmalıdır. Bu, temelde aramızdaki toplantılarda da tartıştığımız bir konu. COVID prevalansındaki yüzde 58’lik azalma, her şeyin birleşik bir etkisidir. Biliyorsunuz, “Bunun üçte biri kitle testi” veya dörtte biri veya yarısı hesaplamak mümkün değil. Bu mümkün değil. Elde edebileceğimiz en yakın şey, yarattığımız matematiksel modeldir. Kilitlenme mükemmel olsa bile, prevalansta bu kadar hızlı bir düşüşü açıklayamayacağını gösterdik. Böylece, “Kitle testinin bir etkisi olmalı” diyebildik.
Sırf karşılaştırma için, Birleşik Krallık, Kasım ayı boyunca tamamen evlere kapandı. Burada da kurallar Slovakya’daki kadar katıydı. Tüm boş zaman etkinlikleri kısıtlandı; insanlardan evde kalmaları istendi. Birleşik Krallık’ın [vakaları yüzde 30 azaltması] bir ay sürdü. Slovakya’da bir haftada yüzde 58 düşüş yaşadık.
Slovakya’daki bir kişi veya aile üyesi test pozitif çıkarsa, tecrit veya karantina gönüllü mü yoksa bazı yaptırımlar var mı?
Burada her şey gönüllülük esasına dayanıyor. Ancak Slovaklar virüsten oldukça korkuyorlar. Hatta Çek Cumhuriyeti’dekinden çok daha fazla bir korku var. İlk dalgada [burada], herkesin bir gecede yüz maskesi takmaya başlamasına çok şaşırdım. Bunu kimse sorgulamadı.
İnsanlardan tüm hanehalkı üyeleriyle birlikte 14 gün boyunca kendilerini izole etmeleri istenir. Bu, matematiksel modelimizin ikinci en önemli bulgusudur: Özellikle kitle testini başarılı kılan şeyin ne olduğunu bulmaya çalıştık. Modelimizde iki senaryo vardı. Olumlu bir durum olursa tüm hane halkının karantina altına alacağı bir senaryomuz vardı. Ve bu senaryoda, yaygınlığı yüzde 58 oranında [gözlenenler] düşürmek için bir tur kitle testi yeterliydi. Sonra, sadece enfekte kişinin karantinaya alacağı, ancak hane halkının karantinaya almayacağı bir senaryomuz vardı. Bu senaryoda, ölçülen herhangi bir etki bulamadık. Modelimiz, yaygınlığın böylesine hızlı bir şekilde bastırıldığını gözlemlemek için bir tur testin yeterli olduğunu söylese de, oyunda kilitlenmenin bir etkisi olması gerektiğini biliyoruz, çünkü tüm hane halkları modelimizin talep ettiği ölçüde [ölçüde] tecrit edilmiyordu.
Hızlı testler ne kadar doğru?
Gerçekten teste bağlı. Sanırım herkesin kafası karışıyor. Bir antijen testi, başka bir antijen testi ile aynı değildir. Kendi deneyimlerimize göre, SD Biosensor’ün Standart Q [antijen testi] gerçekten iyi. Enfekte olduklarında insanları kolayca seçiyor. CT [döngü eşiği] sayılarına bakan bir Cenevre [Üniversite Hastaneleri] doğrulama çalışması var ve CT sayımları için [18-22], PCR testi ile yüzde 100 eşleşme var.
Çalışmamızda özgüllük [bir testin gerçek-negatif vakaları ne kadar iyi tespit ettiğinin bir ölçüsü] neredeyse yüzde 100’tü. Elbette bazı yanlış pozitiflerimiz olacak. Pek çok bilim insanı, binlerce ve binlerce yanlış pozitif [olacağımızdan] korkuyordu; ama biz şu an sadece yüzlerce hakkında konuşuyoruz. 50.000’den fazla enfekte kişi belirledik, bu yüzden birkaç yüz yanlış pozitif buna değer.
Hangi koşullar altında hızlı antijen testinin en yararlı olacağını düşünüyorsunuz?
İşler kontrolden çıktığında özellikle yararlı bir yöntem. Birdenbire bir salgın yaşadığınızda veya büyük bir yayılma olayınız olduğunda ve çok yüksek bir büyüme oranı elde ettiğinizde, bu mükemmel bir müdahaledir. İnsanları temelde bir haftalık kilitlemeye koyarsınız ve sonra onları test edersiniz. Bir durumu test edebilirsiniz; bir şehri test edebilirsiniz. Bu da her şeyi normale döndürüyor – [vakaları] yüzde 50 azaltabilirsiniz. Ve sonra olağan testi ve izlemeyi geri getirebilirsiniz, salgın daha stabilize, daha yönetilebilir bir seviyedeyken geleneksel yöntemleri geri getirebilirsiniz.
İkinci şey ise: aslında size biraz daha fazla özgürlük getiriyor. Demek istediğim, insanları sonsuza kadar kilit altında tutamazsınız. COVID yorgunluğu yaşayacaklar. İnsanlar kuralları aşmanın yollarını bulacaklar. Kendi deneyimlerime göre [Slovakya’da], spor salonlarını resmi olarak kapattık, ancak bölgemde açık olan en az üç spor salonu olduğunu biliyorum. Yine de vakalarımız azalıyor. [Dolayısıyla test] insanlara en azından bir dereceye kadar özgürlük getirir.
Giderek daha fazla insan aşılanırken hızlı testler nasıl uyacak?
Aşılar nihai çözümdür. Slovakya’daki kitlesel antijen testleri sonunda ortadan kalkacak. Ne zaman olduğunu söyleyemem. Nüfusun üçte birinin aşılanması mı? Belki nüfusun yarısı? Bilmiyorum. İnsanların aşı olması nedeniyle kısıtlamaları korumak ve hatta bulaşmadığınız zamanlarda insanlardan test yapmalarını istemek çok zor olacaktır.
