Toronto Üniversitesi’nden Katherine A. DeCelles ve meslektaşlarına göre, asılsız bir suçlamaya verilen öfke aslında bir masumiyet işareti.
Öfkeli bir şekilde ifade edilen inkarlar, normalde sanığın yalan söylediğinin bir işareti olarak kabul edilir. Öyle ki 4.000’den fazla çevrimiçi katılımcı üzerinde yapılan bir araştırmada, öfkenin sürekli olarak bir suçluluk işareti olarak algılandığı tespit edildi. Çalışma, silahlı soygun suçlamasıyla kurgusal bir mahkeme salonu, aldatma ve hırsızlık suçlamalarını içeren senaryolar da dahil olmak üzere çeşitli bağlamlarda yapıldı. Her durumda, katılımcılar karşılaştıkları bireylerin nasıl tepki verdiklerinin okumasını yaptı ve kişilerin suçlulukları hakkında çıkarımda bulundular. Öfkeli yapılan inkarlardaki kurgusal insanlar, kızgın bir şekilde inkar eden insanlara kıyasla daha suçlu olarak kabul edildi. Kızgın olanlar da masumiyetlerini sakince itiraf edenlerden daha suçlu bulundu. Peki, işi gereği sıklıkla kişinin suçlu olup olmadığına kararı vermek zorunda kalan profesyoneller de aynı kararı mı veriyor?
Dedektifler, polis ve avukatlar da dahil olmak üzere 136 kişi üzerinde yapılan yeni bir araştırma, durumun böyle olmadığını buldu. Katılımcılar, bir hırsızlık suçlamasına öfkeyle tepki verdiği belirtilen bir çalışanın, sakince tepki veren bir çalışandan daha suçlu olduğuna karar verdiler. Ancak daha sonraki bir çalışmada, kendi hayatlarındaki durumlar hakkında düşünmeleri istenen katılımcılar, haklı bir suçlamaya kıyasla, haksız yere suçlandıklarında daha fazla öfke hissettiklerini bildirdiler. Öfkeli hissetmelerinde eylemin önemsiz (bir arkadaşının yemeğini yemek) ya da ciddi (iş yerinde suistimal) olmasını da önemsemediklerini söylediler.
Son bir çalışmada ise katılımcılar, bazı insanların asılsızca hata yapmakla suçlandığı laboratuvar ortamındaki yüz yüze bir deneyde yer aldılar. Bu grup, gerçekten hata yaptığı için suçlananlara göre daha kızgın hissettiklerini bildirdi. Bu çalışmalar sonucunda araştırmacılara göre, öfke geçerli bir masumiyetin ipucu olurken, geçersiz bir suçluluk işareti olabilir.
Elbette, her türlü durumdaki suçluluk karşısında gerçek masumiyet işaretinin ne olduğunu ve olmadığını anlamak önemlidir. Sinirlenerek tepki verenlerin, sakince tepki verenlere göre daha suçlu kabul edilmesi de genel geçer bir doğrudur. Dolayısıyla, bu alanda daha fazla çalışma yapılıncaya kadar, bir suçlama karşısındaki öfke düzeyini, bir suçluluk işareti olarak kullanmamakta fayda var.
