RAMjET adlı yapay zeka ve CLEoPATRA konsepti ile ötegezegen bulma teknikleri bir adım ileriye taşınıyor.
Ötegezegen avcıları, çoğu ev sahibi yıldızlarına yakın yörüngede dönen binlerce gezegen buldu. Ancak herhangi bir yıldıza bağlı olmayan sözde haydut gezegenler olarak galakside serbestçe yüzen nispeten az sayıda yabancı dünya tespit edildi. Birçok gökbilimci, bu gezegenlerin bildiğimizden daha yaygın olduğuna inanıyor, ancak gezegen bulma tekniklerimizin onları bulma görevine uygun olmadığını düşünüyor.
Bugüne kadar keşfedilen ötegezegenlerin çoğu, bizim görüş açımızdan yıldızın diskinden geçerken konak yıldızlarının gözlemlenen ışığında hafif eğimler ürettikleri için bulundu. Bu olaylara ise geçiş deniyor.
NASA’nın Nancy Grace Roman Uzay Teleskobu, geniş alanlı bir teleskop için mevcut olan güçlü teknikleri kullanarak daha birçok ötegezegen keşfetmek için bir araştırma yapıyor. Samanyolu galaksimizdeki yıldızlar hareket halinde ve tesadüfi hizalamalar, haydut gezegenleri bulmamıza yardımcı olabilir. Serbest yüzen bir gezegen, uzaktaki bir yıldızla tam olarak aynı hizaya geldiğinde yıldızın parlamasına neden olabilir. Bu tür olaylar sırasında, gezegenin yerçekimi, arka plandaki yıldızın ışığını kısaca büyüten bir mercek görevi görür. Nancy Grace Roman, yerçekimi mikro mercekleme adı verilen bu teknikle haydut gezegenler bulabiliyor ancak mercekleyen gezegene olan uzaklık tam bilinmiyor.
Bilim insanı Dr. Richard K. Barry, bu mesafeleri hesaplamak için paralaks etkilerinden yararlanarak “Contemporaneous LEnsing Parallax and Autonomous TRansient Assay (CLEoPATRA)” adlı bir görev konsepti geliştiriyor. Paralaks etkisini en üst düzeye çıkarmak için CLEoPATRA, şu anda 2025’in sonlarında yapılması planlanan Roman ile aynı zamanda başlatılan Mars’a bağlı bir göreve başlayacak. Bu, onu Güneş’in etrafındaki kendi yörüngesine yerleştirecek ve bu da mercekleme paralaks sinyalini etkili bir şekilde ölçmek ve bu eksik bilgiyi doldurmak için Dünya’dan yeterli bir mesafeye ulaşacak.
CLEoPATRA konsepti, şu anda Roman misyonu tarafından geliştirilen dört dedektör kullanan bir kamerayla donatılmış yer tabanlı bir teleskop olan PRime-focus Infrared Microlensing Experiment’ı (PRIME) de destekleyecek. Hem Roman hem de PRIME tarafından tespit edilen mikro mercekleme gezegenleri için kütle tahminleri, CLEoPATRA tarafından sağlanan eşzamanlı paralaks gözlemleri ile önemli ölçüde iyileştirilecek.
Wallops Uçuş Tesisi’nde Görev Planlama Laboratuvarı çalışmasını tamamlayan CLEoPATRA, bu gezegenleri verimli bir şekilde bulabilmek için yapay zeka kullanacak. Görevde kullanılacak RApid Machine LearnEd Triage (RAMjET) adlı yapay zekayı ise Barry ile birlikte çalışan araştırmacı Dr. Greg Olmschenk geliştirdi.
Sonunda, AI neyi tanımlaması gerektiğini öğrenip yalnızca önemli bilgileri geri gönderecek. Bu bilgilerin filtrelenmesinde RAMjET, CLEoPATRA’nın son derece sınırlı bir veri aktarım hızının üstesinden gelmesine yardımcı olacak. CLEoPATRA her ne kadar saat başı milyonlarca yıldızı izlese de tüm bu verileri Dünya’ya gönderemez. Bu nedenle, uzay aracının gemideki verileri analiz etmesi ve yalnızca mikro mercekleme olayları olarak algıladığı kaynaklar için ölçümleri geri göndermesi beklenecek.
